اثر اسانس نانوکپسوله شده زیره سبز Cuminum cyminum L. بر شاخص‌های تغذیه‌ای شپشه آرد
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
1دانشگاه ارومیه
2ندارد
چکیده
سموم شیمیایی کاربرد وسیعی در کنترل آفات از جمله آفات انباری داشته و استفاده بی‌رویه از آنها موجب بروز مشکلاتی از قبیل آلودگی محیط زیست، ایجاد مقاومت در آفات و اثرات سوء بر روی انسان و موجودات غیر هدف گردیده است. استفاده از متابولیتهای گیاهی راهکاری موثر و ایمن برای کنترل آفات انباری محسوب می‌شوند. اسانسهای گیاهی به دلیل دارا بودن سمیت تنفسی، تماسی، خاصیت ضد تغذیه‌ای و دور کنندگی جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی محسوب می‌شوند. با این حال خاصیت فرار بودن ماده موثره اسانسها، قابلیت انحلال کم در آب و اکسیداسیون سریع باعث گردید که فناوریهای جدید فرمولاسیون برای بهبود کارایی سمیت اسانسها به کار گرفته شوند. برای تهیه نانوکپسولها روش امولسیون/ تبخیر حلال مورد استفاده قرار گرفت و پلیمر پلی اترسولفون بعنوان ماده تشکیل دهنده دیواره نانوکپسولها انتخاب شد. دلیل اصلی انتخاب پلی‌سولفون برای دیواره کپسولها، پایداری بالای شیمیایی و فیزیکی، سمیت کم و زیست سازگار بودن این ماده می‌باشد. به منظور مشاهده سطح و شکل‌شناسی دیواره نانوکپسولها از میکروسکوپ الکترون پویشی SEM (Hitachi FE-SEM S-416)استفاده شد و میانگین اندازه ذرات ۵۹/۱۲۷ نانومتر بدست آمد. در این پژوهش تاثیر اسانس نانوکپسوله شده زیره سبز روی شاخص‌های تغذیه‌ای شپشه آرد با استفاده از روش دیسکهای آردی تحت شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±25 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد) مورد بررسی قرار گرفت. برای تهیه دیسکهای آردی (35-45 میلی گرم)، سوسپانسیون آرد گندم به نسبت 10 گرم آرد در 50 میلی لیتر آب مقطر تهیه شد. اسانسهای نانوکپسوله شده در غلظتهای 1، 5، 10، 15 و 20 پی پی ام تهیه شد. از دیسکهای آردی شاهد نیز استفاده شد. 30 عدد حشره کامل 1-7 روزه که قبلا وزن شده بودند در هر پتری دیش قرار داده شدند، بعد از 72 ساعت وزن دیسکهای آردی، مرگ و میر و وزن حشرات زنده ثبت شد. آزمایشات در چهار تکرار انجام شدند و سپس شاخص‌های تغذیه‌ای محاسبه شد. نتایج نشان دادند که شاخص‌های تغذیه‌ای توسط اسانس نانوکپسوله شده تحت تاثیر قرار گرفته و با افزایش غلظت، نرخ رشد نسبی، نرخ مصرف نسبی و کارایی تبدیل غذای خورده شده کاهش یافت. نرخ رشد نسبی از ۰۷۴/۰ در شاهد به ۰۰۳/۰ میلی گرم بر میلی گرم بر روز و همچنین نرخ مصرف نسبی از ۲۱/۰در شاهد به ۱۳/۰ میلی گرم بر میلی گرم بر روز در غلظت 20 پی پی ام کاهش یافت. کارایی غذای خورده شده از ۱۹/۳۵ درصد در شاهد به ۹۹/۲ درصد در بالاترین غلظت (20 پی پی ام) کاهش یافت. همچنین شاخص بازدارندگی تغذیه از ۲۳/۳۳ درصد در پایین‌ترین غلظت (1 پی پی ام) به ۵۷/۶۳ درصد در بالاترین غلظت افزایش یافت. نتایج بیانگر این است که نانوکپسوله کردن اسانسها می‌توانند در جهت بهبود کارایی سمیت اسانسها بکار گرفته شوند.
کلیدواژه ها