شناسایی ویروس های رایج میخک در گلخانه های محلات
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
گیاه میخک (Dianthus caryophyllus) از مهم ترین گونه های جنس Dianthus و از خانواده Caryophyllaceae است. بیش از 300 گونه Dianthus در کل دنیا معرفی شده است که از این میان در حدود 50 گونه در ایران وجود دارد. گل میخک در کنار گل های مریم، شب بو و رز جزو چهار گل اصلی شاخه بریده صادراتی ایران است و علاوه بر داشتن گل های زیبا، این گیاه دارای خواص دارویی زیادی نیز می باشد. سطح زیر کشت میخک در ایران تقریبا حدود 5/50 هکتار است که شهرستان محلات با حدود 46 هکتار سطح زیر کشت به عنوان مهم ترین مرکز تولید میخک در کشور محسوب می‌شود. این بررسی به دلیل اهمیت این گیاه و همچنین مشاهده علایم ناشی از بیماری‌های ویروسی در گلخانه های تحت کشت این گیاه در شهرستان محلات و به منظور شناسایی بیماری های ویروسی این گیاه انجام شد. طی سال‌های 1394 و 1395، در سه نوبت، نمونه‌های گیاه میخک مشکوک به آلودگی ویروسی از گلخانه‌های این شهرستان جمع‌آوری شد. نمونه‌ها دارای علائمی نظیر کلروز، موزائیک برگی و بدشکلی در ناحیه ساقه و برگ بودند. استخراج RNA کل از نمونه‌ها با استفاده از کیت استخراج RNX-Plus سیناژن، بر اساس دستورالعمل شرکت تولید کننده کیت و همچنین به منظور ردیابی ویروس هایی با ژنوم DNA استخراج DNA کل به روش CTAB انجام شد. از RNA کل استخراجی با کمک آغازگر Random hexamer رشته DNA مکمل ساخته شد و محصول مورد نظر با استفاده از آغازگرهای اختصاصی گونه‌های مهم گزارش شده از میخک ردیابی شدند. همچنین DNA استخراجی از نمونه ها نیز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی برای ویروس Carnation etched ring virus تکثیر شدند. در نهایت محصول واکنش زنجیره‌ای پلیمراز به همراه کنترل مثبت و کنترل منفی در ژل آگاروز یک درصد الکتروفورز شد. نتایج این پژوهش نشان داد که 60% نمونه ها به شش ویروس: ﻭﻳﺮﻭﺱ ﭘﻴﺴﮏ ﻣﻴﺨﮏ Carnation mottle virus، ویروس نقطه نکروتیک میخک Carnation necrotic fleck virus ،ویروس خراشک حلقوی میخک Carnation etched ring virus ، ویروس پیسک رگبرگ میخک Carnation vein mottle virus ،ویروس نهفتگی میخک Carnation latent virus و ویروس موزاییک خیار Cucumber mosaic virus آلوده بودند. همچنین مایه‌زنی گیاهان سلمه تره محک Chenopodium amaranticolor و C. quinoa با عصاره گیاهان دارای علایم منجر به انتقال آلودگی و سبب بروز علائمی چون موزاییک خفیف و لکه های نکروز و کلروز گردید. با توجه به این موضوع که کنترل بیماری های ویروسی بسیار دشوار است و امکان گسترش این ویروس ها در گلخانه ها وجود دارد در نتیجه نیازمند برنامه ریزی دقیق برای مدیریت آن ها می باشد.
کلیدواژه ها