اولین گزارش زنبور گرده افشان Hoplitis aravensis (Zanden, 1992) (Hymenoptera: Megachilidae) از ایران
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
محققین بطور شگفت انگیزی معتقدند که تعداد زیادی از زنبورهای وحشی تاکنون کشف نشده است و شناسایی و رده‌بندی بسیاری از گروه‌های گرده افشان های مهم کافی نیست. فون زنبورهای گرده‌افشان در جنوب استان فارس بطور محدود بررسی شده است. فلور این منطقه شامل گیاهان شورپسند متنوعی از جمله گز، .Tamarix sp می باشد. شناسایی گونه‌های موجود گرده افشانها، پایه سایر مطالعات اکولوژیکی و بیولوژیکی خواهد بود. به منظور شناسایی زنبورهای گرده افشان خانواده Megachilidae، طی سالهای 1391-1393 محیط های طبیعی مختلف در جنوب فارس نمونه برداری شد. گونه Hoplitis (Stenosmia) aravensis در دو موقعیت جغرافیایی در جنوب استان از روی گیاه گز (Tamarix sp.) جمع آوری شد و به تائید دکتر آندریاس مولر از کشور سوئیس رسید. گونه مذکور تا به حال از فلسطین اشغالی و سوریه گزارش شده بود. زیرجنس Stenosmia قبلا به عنوان جنس معرفی شده بود. اما بر اساس بررسی جدید فیلوژنی مولکولی زنبورهای قبیله Osmiini به عنوان یک زیرجنس از Hoplitis قلمداد شده است. گستره جغرافیایی زنبورهای این زیرجنس مناطق بیابانی جنوب اسپانیا، شمال آفریقا، خاور میانه، شبه جزیره عربستان و آسیای میانه می‌باشد. بر اساس نتایج این بررسی، گونه مذکور اولین گزارش از زیرجنس Stenosmia از ایران می‌باشد. با توجه مطالعات قبلی و مشاهده تعداد زیادی از زنبورهای ماده جمع آوری کننده گرده و افراد نر تغذیه کننده از شهد روی گلهای گیاه گز طی این مطالعه، بنظر میرسد که گونه مذکور، به صورت الیگولکتیک بر روی گیاه گز (Tamarix sp.) فعالیت میکند. خصوصیات مهم در ریخت شناسی این زنبورها عبارتند از: رنگ بدن سیاه براق، شاخک افراد نر بلند (به بلندی مجموع سر و سینه)، زرد رنگ، فقط دو بند اول تیره. بندهای 1-6 شاخک افراد ماده تیره. در افراد نر موهای بلند و سفید صورت شیار کلیپئوس را مخفی می سازد. تغییرات در اندازه بدن در نمونههای جمع آوری شده این زنبورها بیشتر از آن چیزی بود که تا به حال در منابع ذکر شده بود. طول بدن در افراد ماده 5/4-7 میلی متر و طول بدن افراد نر 4-5/5 میلی متر بود. باند موی تیپیک استرنوم 6 جنس نر در در بعضی از افراد به میزان زیادی نامشخص بود. به دلیل گیاهان شورپسند نادر و کمتر نمونه برداری شده، یک مطالعه گسترده روی فون زنبورهای جنوب فارس می تواند منجر به کشف گونه‌های جالبی از زنبورهای گرده افشان از جمله خانواده Megachilidae شود. برای حفاظت از زنبورهای گرده افشان وحشی از جمله افراد این خانواده ما باید روی ترجیح میزبان های گیاهی آنها نیز متمرکز شویم.
کلیدواژه ها