نخستین گزارش یک جنس و گونه از زنبورهای خانواده Platygastridae از ایران
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
خانواده Platygastridae با 5000 گونه توصیف شده سومین گروه بزرگ زنبورهای پارازیتویید در جهان می‌باشد. این زنبورها تقریبا در تمام زیستگاه‌ها به جز مناطق قطبی یافت شده و به خصوص در جنگل‌های مرطوب استوایی و نیمه استوایی متنوع و فراوان هستند. بیشتر میزبان-های این زنبورها، آفات مهم کشاورزی، آفات جنگلی و عوامل ناقل بیماریهای مهم انسان و حیوان بوده و تعدادی از گونه‌ها بعنوان عوامل کنترل بیولوژیک با موفقیت قابل توجه به کار برده شده است. جنس‌های بزرگ Leptacis، Synopeas و Platygaster پارازیتویید تخم- شفیره یا تخم- لارو کوینوبیونت پشه های گالزا (Cecidomyiidae) هستند. بیشتر گونه‌های زنبورهای خانواده Platygastridae از لحاظ ریخت‌شناسی ساده‌تر از سایر بال‌غشاییان پارازیتویید هستند. در اغلب آنها رگ بندی بال تا حد زیادی کاهش یافته و یا فاقد رگ‌بندی هستند، محل اتصال شاخک کمی بالاتر از قطعات دهانی است، قطعه prepectus در پشت پرونوتوم دیده نمی شود، در مقایسه با سایر بال‌غشاییان ریز، بخوبی اسکلروتیزه شده و اغلب دارای نقوش پیچیده هستند. زنبورانی با انداره خیلی کوچک (2-1 میلی‌متر)، سیاه رنگ، با شاخک زانویی، آرایش موهای بال اختصاصی گونه هستند. در ایران این خانواده کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از میان زنبورهای Platygastridae جمع-آوری شده توسط نگارنده دوم، با استفاده از تله مالیز از منطقه خسروشهر استان آذربایجان‌شرقی طی تیرماه سال 1387، نمونه‌ای از این خانواده از جنس Leptacis Förster, 1856 تفکیک شد که تحت عنوان (Leptacis laodice (Walker, 1835 شناسایی گردید. بررسی‌ها نشان می‌دهد، این جنس و گونه برای فون ایران جدید می‌باشد. مهم‌ترین ویژگی‌های این جنس عبارتند از: ساقه شکمی و قاعده دومین ترژیت دارای موهای کم پشت پراکنده، سپرچه معمولا بصورت خار نوک تیز باریک شده که اغلب تا قاعده ساقه شکمی امتداد یافته، فرق سر معمولا با برجستگی عریض، چهارمین بند شاخک ماده‌ها معمولا مستطیلی و هفتمین بند شاخک معمولا طویل‌تر از بند بعدی. سر در قسمت فوقانی گرد، فرق سر معمولا منقوط، چهارمین بند شاخک ماده ها همواره خیلی طویل شده، بال جلویی و عقبی ریشک‌دار. ویژگی‌های مورفولوژیک گونه Leptacis laodice عبارتند از: طول سر 1/2 برابر عرض آن، سر دارای برجستگی پس سری، پیش گرده در نیمه پایینی با نقوش ظریف و در نیمه بالایی مودار، چماق شاخکی 4 بندی، شیار نوتالی به سختی قابل تشخیص در بخش عقبی، سومین بند شاخک 5/1 برابر و چهارمین بند شاخک 3 برابر طویل‌تر از عرض آن، طول بند چهارم حداقل 5/1 برابر طول بند سوم شاخک، طول بند چهارم شاخک کمتر از 5 برابر عرض آن، رنگ بدن سیاه، پاها قهوه‌ای که ساق میانی و تمام پنجه‌ها روشن‌تر.
کلیدواژه ها