شاخص های رشد جمعیت کنه تارتن دروغی ایرانی Cenopalpus irani Dosse (Tenuipalpidae) در دماهای مختلف
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
کنه تارتن دروغی ایرانی،Dosse Cenopalpus irani، یکی از آفات مهم درختان سیب در ایران است که روی درختان مختلف از جمله گلابی، زیتون، پسته، به و گیاهان زینتی نیز گزارش شده است. آماره‌های رشد جمعیت، به خصوص نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، برای توصیف پتانسیل رشد جمعیت تحت شرایط آب و هوایی متداول و تغذیه‌ایمفید هستند و علاوه بر این، اثرات کلی دما و تغذیه روی رشد و نمو، تولیدمثل و خصوصیات زنده‌مانی جمعیت را انعکاس می دهند. در این آزمایش، اثر شش دمای ثابت (15، 20، 25، 30، 32 و 5/33 درجه سلسیوس) روی آماره‌های رشد جمعیت این آفت در رطوبت نسبی 5 ± 50 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مطالعه شد. براساس نرخ بقا و میزان تخم ریزی روزانه در هر دمای ثابت، پارامترهای نرخ خالص تولید مثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، میانگین مدت زمان یک نسل (T)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و میانگین مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) محاسبه شدند. به منظور تجزیه آماری و بررسی وجود اختلافات معنی‌دار بین مقادیر پارامترهای نامبرده شده در دماهای مختلف، برای تخمین واریانس از روش جک نایف استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده، کمترین و بیشترین میزان نرخ ذاتی افزایش جمعیت به ترتیب 0003/0 ± 0075/0 در دمای 15 درجه سلسیوس و 00093/0 ± 090/0 در دمای 30 درجه سلسیوس مشاهده شد. نرخ خالص تولید مثل (R0) با افزایش دما از 15 درجه سلسیوس (10/0 ± 29/2) تا 30 درجه سلسیوس (65/0 ± 65/18) افزایش یافت و سپس با افزایش دما تا 5/33 درجه سلسیوس (17/0 ± 34/5) کاهش پیدا کرد. میانگین مدت زمان یک نسل با افزایش دما کاهش یافت و میزان آن 62/2 ± 99/109، 76/0 ± 41/62، 38/0 ± 59/46، 29/0 ± 38/32، 33/0 ± 31/28 و 39/0 ± 99/24 روز به ترتیب در دماهای 15، 20، 25، 30، 32 و 5/33 درجه سلسیوس به دست آمد. علاوه بر این، نرخ متناهی افزایش جمعیت در دماهای آزمایش شده به ترتیب 00033/0 ± 007/1، 0007/0 ± 029/1، 00061 ± 053/1، 001/0 ± 095/1، 001/0 ± 091/1 و 0018/0 ± 069/1 بود. میزان مدت زمان دو برابر شدن جمعیت از 96/3 ± 65/91 روز تا 079/0 ± 67/7 روز با افزایش دما از 15 درجه سلسیوس تا 30 درجه سلسیوس کاهش یافت و سپس با افزایش دما تا 5/33 درجه سلسیوس افزایش یافت و به 256/0 ± 34/10 روز رسید. نتایج این پژوهش می‌تواند در طراحی یک برنامه مدیریتی موفق برای کنترل این آفت مورد استفاده قرار گیرد.
کلیدواژه ها