بررسی فونستیک و تنوع گونه ای کفشدوزکهای شکارگر در فضای سبز کرج
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
کفشدوزک‌ها از مهم‌ترین حشرات مفید در اکوسیستم‌های مختلف هستند. لذا به منظور بررسی فونستیک وتنوع گونه‌ای کفشدوزکهای شکارگر در فضای سبز شهر کرج، مطالعه‌ای طی سال‌های 1391-1392 صورت پذیرفت. مطالعه فونستیک در کلیه عرصه‌های فضای سبز و مطالعات تنوع گونه‌ای، در 4 منطقه شامل مناطق سه، شش، یازده و دوازده واقع در 4 جهت جغرافیایی شهر کرج و از روی ده گونه گیاهی شامل 5 گونه درختی (اقاقیا، نارون، زبان‌گنجشک، سرو تبری و کاج تهران) و 5 گونه درختچه‌ای (رز، زرشک، به‌ژاپنی، پیروکانتا و ختمی) به روش‌های متداول انجام گرفت. در مجموع 3585 کفشدوزک، متعلق به 4 زیرخانواده، 5 قبیله، 12جنس و 16 گونه به شرح زیر جمع‌آوری و بر اساس کلیدهای شناسایی موجود و مشخصات شکل‌شناسی و اندام‌های تناسلی نر و ماده(ژنیتالیا) شناسائی گردید که گونه‌های ستاره‌دار برای فون استان البرز و شهر کرج جدید می‌باشند:
Coccinella septempunctata (Linnaeus), C. undecimpunctata (Linnaeus), Oenopia conglobata (Linnaeus), O. oncina (Olivier)*, Adalia bipunctata (Linnaeus), Hippodamia variegata (Goeze), Menochilus sexmaculata (Fabricius)*, Chilocorus bipustulatus (Linnaeus), Parexochomus nigromaculatus (Goeze), Exochomus quadripustulatus (Linnaeus), P. pubescence (Küster)*, Scymnus (Pullus) syriacus (Marseul)*, Clitostethus arcuatus (Rossi)*, Stethorus gilvifrons (Mulsant), Hyperaspis quadrimaculata (Redtenbacher), Pharoscymnus ovoideus (Sicard)*
کفشدوزک کروی O. conglobataبا فراوانی38/2% ، گونه غالب بوده و سپس گونه‌ی A. bipunctata (20/47% )رتبه دوم فراوانی در بین کفشدوزکهای شکارگر در فضای سبز کرج را به دست آورد. با استفاده از روش طبقه‌بندی هیدمن، ساختار غالب ترکیب گونه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت که O. conglobata در مناطق سه، شش و دوازده، گونه فراغالب و در منطقه یازده، گونه غالب تعیین گردید. در منطقه سه، A. bipunctata، درمنطقه شش، گونه‌های A. bipunctata وC. arcuatus ، درمنطقه‌ی یازده، O. conglobata, C.septempunctata ،E. quadripustulatus و A. bipunctata و در منطقه دوازده گونه‌های C.arcuatus و A. bipunctata گونه‌های غالب شناخته شدند. روی درختان اقاقیا، نارون، کاج تهران، به‌ژاپنی، پیروکانتا و ختمی، کفشدوزک O. conglobata ، روی زبان‌گنجشک، C. arcuatus ˛ روی سرو تبری A. bipunctata، رز C. septempunctata و روی زرشک H. variegata گونه فراغالب شناخته شدند. گونه‌هایM. sexmaculata از روی ختمی و C. undecimpunctata ، P. pubescence و O. oncina از روی اقاقیا و گونه‌ی Ph. ovoideus از روی زرشک و پیروکانتا گونه نادر شناخته شدند. بر اساس شاخص‌های نرم افزار SDR، منطقه سه دارای کم‌ترین و منطقه 11 دارای بیشترین تنوع گونه‌ای بود. لذا علیرغم یکسان بودن تعداد گونه‌های شناسایی شده در هر دو منطقه، به دلیل یکنواختی بیشتر گونه‌های کفشدوزک در منطقه یازده، تنوع گونه‌ای در این منطقه بیشتر است. گونه-های درختچه‌ای در مقایسه با درختان از تنوع گونه‌ای بیشتری برخوردارند که به دلیل تعداد گونه‌ها و فراوانی نسبی هریک از گونه‌های کفشدوزک می‌باشد. پیروکانتا دارای بالاترین و درخت نارون دارای پایین‌ترین شاخص تنوع گونه‌ای است.
Coccinella septempunctata (Linnaeus), C. undecimpunctata (Linnaeus), Oenopia conglobata (Linnaeus), O. oncina (Olivier)*, Adalia bipunctata (Linnaeus), Hippodamia variegata (Goeze), Menochilus sexmaculata (Fabricius)*, Chilocorus bipustulatus (Linnaeus), Parexochomus nigromaculatus (Goeze), Exochomus quadripustulatus (Linnaeus), P. pubescence (Küster)*, Scymnus (Pullus) syriacus (Marseul)*, Clitostethus arcuatus (Rossi)*, Stethorus gilvifrons (Mulsant), Hyperaspis quadrimaculata (Redtenbacher), Pharoscymnus ovoideus (Sicard)*
کفشدوزک کروی O. conglobataبا فراوانی38/2% ، گونه غالب بوده و سپس گونه‌ی A. bipunctata (20/47% )رتبه دوم فراوانی در بین کفشدوزکهای شکارگر در فضای سبز کرج را به دست آورد. با استفاده از روش طبقه‌بندی هیدمن، ساختار غالب ترکیب گونه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت که O. conglobata در مناطق سه، شش و دوازده، گونه فراغالب و در منطقه یازده، گونه غالب تعیین گردید. در منطقه سه، A. bipunctata، درمنطقه شش، گونه‌های A. bipunctata وC. arcuatus ، درمنطقه‌ی یازده، O. conglobata, C.septempunctata ،E. quadripustulatus و A. bipunctata و در منطقه دوازده گونه‌های C.arcuatus و A. bipunctata گونه‌های غالب شناخته شدند. روی درختان اقاقیا، نارون، کاج تهران، به‌ژاپنی، پیروکانتا و ختمی، کفشدوزک O. conglobata ، روی زبان‌گنجشک، C. arcuatus ˛ روی سرو تبری A. bipunctata، رز C. septempunctata و روی زرشک H. variegata گونه فراغالب شناخته شدند. گونه‌هایM. sexmaculata از روی ختمی و C. undecimpunctata ، P. pubescence و O. oncina از روی اقاقیا و گونه‌ی Ph. ovoideus از روی زرشک و پیروکانتا گونه نادر شناخته شدند. بر اساس شاخص‌های نرم افزار SDR، منطقه سه دارای کم‌ترین و منطقه 11 دارای بیشترین تنوع گونه‌ای بود. لذا علیرغم یکسان بودن تعداد گونه‌های شناسایی شده در هر دو منطقه، به دلیل یکنواختی بیشتر گونه‌های کفشدوزک در منطقه یازده، تنوع گونه‌ای در این منطقه بیشتر است. گونه-های درختچه‌ای در مقایسه با درختان از تنوع گونه‌ای بیشتری برخوردارند که به دلیل تعداد گونه‌ها و فراوانی نسبی هریک از گونه‌های کفشدوزک می‌باشد. پیروکانتا دارای بالاترین و درخت نارون دارای پایین‌ترین شاخص تنوع گونه‌ای است.
کلیدواژه ها