ارزیابی واکنش ژنوتیپ های نخود نسبت به بیماری برق زدگی در خزانه بین‌المللی
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
بیماری برق زدگی یکی از بیماریهای مهم نخود در ایران محسوب می شود. این بیماری در مناطق مرطوب گاهی تا صد در صد محصول را نابود می کند. تلاش جهت شناسایی منابع ژنتیکی مقاومت در برابر عوامل بیماریزا یکی از اساسی ترین مراحل اجرای برنامه های اصلاحی نخود بشمار می رود. در این تحقیق واکنش لاین های بین المللی نخود، در دو منطقه دیم کشور نسبت به برق زدگی با عامل بیماری Ascochyta rabiei بررسی گردید تا در صورت امکان لاینهای مقاوم مناسب در بین آنها انتخاب و طی آزمایش های تکمیلی برای کشت به مناطق مختلف کشور توصیه شوند. به منظور دستیابی به ارقام پر محصول و مقاوم نخود به بیماری برق زدگی با کشت لاین های ارسالی از ایکاردا در استان ایلام در ایستگاه تحقیقاتی شیروان چرداول و استان گلستان در ایستگاه تحقیقاتی گنبد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 2 تکرار و در قطعه زمین آلوده شده اجرا گردید. پس از آماده سازی زمین، هر تیمار شامل یک خط 4 متری و فاصله خطوط از هم 30 سانتیمتر و فاصله بذور 10 سانتیمتر در نظر گرفته شد. به منظور گسترش بیماری اقدام به کاشت رقم حساس محلی بیونیج در بین لاینها پس از هر دو لاین و نیز به صورت یک نوار 2 متری در اطراف خزانه شد. برای افزایش ایجاد آلودگی مصنوعی از بقایای نخود آلوده سال قبل و پخش یکنواخت آنها در بین ردیفهای کشت استفاده گردید. جهت تامین رطوبت مورد نیاز جهت ایجاد و گسترش علائم بیماری از سیستم مه پاش به مدت یک ساعت در روز استفاده گردید. پس از مشاهده علائم بیماری در اواخر اسفند ماه تا نیمه اردیبهشت ماه، عکس العمل لاین ها در سه مرحله قبل و بعد از گلدهی و زمان غلاف دهی با استفاده از مقیاس نمره‌ای و همچنین میزان عملکرد، زمان گلدهی و رسیدگی لاین ها، گروه بندی و روند توسعه علائم بیماری با توجه به عکس العمل لاینها در برابر عامل بیماریزا ارزیابی گردید. نتایج حاکی از این بود که از 38 لاین مورد بررسی، در ایلام 12 لاین مانند FLIP05-107C و FLIP05-163C مقاوم، 20 لاین مانند FLIP07-93C و FLIP07-67C نیمه مقاوم و 6 لاین مانند FLIP07-240C و FLIP07-249C حساس و در گلستان کلیه لاینهای مورد بررسی از خود مقاومت نشان دادند و از نظر نحوه علائم بیماری نیز در چهار گروه قرار گرفتند. بررسی ها نشان داد که کشت پائیزه و زمستانه نخود با استفاده از ارقام مقاوم به بیماری برق زدگی و سرما منجر به افزایش عملکرد به ترتیب 67 و 32 درصد خواهد گردید.
کلیدواژه ها