تاثیر چند اسانس گیاهی به عنوان آفت کش تدخینی روی مراحل لارو و بالغ شب‌پره مدیترانه‌ای آرد Ephestia kuehniella

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

¹هئیت علمی

²دانشگاه زنجان

شب‌پره مدیترانه‌ای آرد با نام علمی Ephestia kuehniella Zeller. (Lepidoptera: Pyralidae) یکی از مهم‌ترین آفات انباری روی غلات و فراورده‌های آن می‌باشد. با توجه به معایب و اثرات زیان آور روش کنترل شیمیایی، همچنین محدودیت کاربرد ترکیبات شیمیایی در محصولات انباری برای کنترل این آفت، تلاش برای یافتن روش‌های جایگزین کنترلی بویژه روش‌های متکی بر استفاده از آفت‌کش‌های گیاهی در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. در این تحقیق سمیت تدخینی سه اسانس گیاهان نعناع فلفلیMentha piperita L. زیره سبز Cuminum cyminum L. و پونه Mentha pulegium L. ، تهیه شده از شرکت باریج اسانس روی لارو‌های سن اول سه روزه و حشرات بالغ یک تا دو روزه بید آرد مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات در دمای 2±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و تاریکی دائم انجام شد. غلظت‌های مشخصی از اسانس‌ها به همراه حلال روی کاغذ صافی تعبیه شده در قسمت داخلی درب ظروف آزمایش ریخته شد. پس از تبخیر حلال درب ظروف گذاشته شد. در آزمایشات مربوط به لارو‌کشی برای هر تیمار پنج تکرار و در هر تکرار 10 لارو استفاده شد. اسانس پونه با LC50 برابر با 55/7 و LC 90 برابر با 7/21 میکرو لیتر بر لیتر هوا روی مرحله لاروی دارای بالاترین سمیت بود. دو اسانس گیاهی دیگر شامل نعناع فلفلی و زیره سبز هر یک به ترتیب با LC50 برابر با 26/15 و 99/52 میکرولیتر بر لیتر هوا و LC 90 برابر با 96/122 و 47/234 میکرولیتر بر لیتر هوا در درجات دوم و سوم سمیت قرار داشتند. برای مقایسه تیمارها از روش نسبت سمیت کشندگی در سطح احتمال 95 درصد استفاده شد. نتایج نشان‌دهنده وجود اختلاف معنی دار بین هر سه اسانس مورد آزمایش بود. در بررسی سمیت اسانس‌ها روی حشرات بالغ برای هر تیمار 25 تکرار و هر تکرار شامل دو حشره نر و ماده در نظر گرفته شد. نتایج آزمایشات نشان‌دهنده سمیت بالای اسانس پونه در این مرحله بود. در این مورد نیز اسانس پونه با LC50 برابر با 57/2 و LC 90 برابر با 5/6 میکرولیتر بر لیتر هوا نسبت به دو اسانس دیگر شامل نعناع فلفلی و زیره سبز هر یک بترتیب با LC50 برابر با 04/4 و 35/5 میکرولیتر بر لیتر هوا و LC 90 برابر با 17/10 و 98/16 میکرولیتر بر لیتر هوابالاترین سمیت را داشت. تفاوت میزان سمیت اسانس‌ها روی مرحله حشره کامل نیز معنی دار بود. هر سه اسانس بویژه اسانس پونه قابلیت کنترل این آفت را نشان دادند. از آنجایی که حساسیت مرحله حشره کامل بیشتر است و در محصولات انباری مانند آرد آستانه زیان اقتصادی بسیار پایین است استفاده از این اسانس ها به منظور پیشگیری از آلودگی با ازبین بردن مرحله تولید مثل کننده امیدوار کننده به نظر می رسد.

آفت انباری؛ کنترل آفات؛ زیست سنجی