مقایسه اثر آفت‌کش‌های گیاهی روی پوره سن یک بالشک معمولی مرکبات، Pulvinaria aurantii Cockerell و شکارگر آن، کفشدوزک کریپتولموس (Cryptolaemus)
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
بالشک معمولی مرکبات، Pulvinaria aurantii مهم‌ترین آفت مرکبات شمال در سال‌های اخیر می‌باشد. این آفت در شرایط مازندران دارای دو نسل در سال بوده و با استقرار روی برگ، میوه و شاخه‌های جوان از شیره گیاهی تغذیه کرده و در تراکم بالا موجب ضعف کلی میزبان، ریختن میوه و برگ و خشک شدن شاخه‌های جوان می‌شود. همچنین با دفع عسلک موجب رشد قارچ‌های مولد دوده (فوماژین) روی سطح گیاه و کاهش سطح فتوسنتز گیاه می‌شود. کفشدوزک کریپت یا کریپتولموس (Cryptolaemus) از شکارگرهای مهم این آفت می‌باشد که در مرحله لاروی و بلوغ از تخم‌های درون کیسه تخم بالشک تغذیه می‌نماید. کنترل شیمیایی از رایج‌ترین روش‌های مدیریت این آفت می‌باشد. به‌دلیل آثار زیان‌بار ترکیبات شیمیایی، استفاده از آفت‌کش‌های گیاهی پایه راهکاری امن و مناسب برای کنترل این آفت به نظر می‌رسد. در این پژوهش، سمیت تماسی چند ترکیب متفاوت روی پوره سن یک بالشک معمولی مرکبات و حشرات کامل کفشدوزک کریپت مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای مورد مطالعه شامل مایع ظرفشویی 10 درهزار، دایابون 5، 6، 7، 8، 9 و 10 در هزار، پالیزین 5/1، 2 و 5/2 در هزار، پالیزین 5/1، 2 و 5/2 در هزار + روغن سیترول 5 در هزار، تنداکسیر 2 و 3 در هزار + صابون 1 در هزار، دورسبان 2 در هزار و شاهد (آب) بودند. آزمایش تحت شرایط آزمایشگاهی (5 ± 25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 60 درصد) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برای هر تیمار انجام شد، که در هر تکرار تعداد 50 عدد پوره سن یک بالشک و 10 عدد حشره کامل کفشدوزک کریپت روی هر برگ قرار داده شد. شمارش حشرات زنده و مرده، 24 ساعت پس از محلول‌پاشی باغلظت‌های مختلف از تیمارهای ذکر شده صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد بیشترین درصد مرگ و میر در پوره‌های سن یک بالشک مرکبات (100 درصد) در تیمار دایابون 9 و 10 در هزار و کمترین آن به غیر از شاهد (34 درصد) در تیمار پالیزین 5/1 در هزار مشاهده شد. در مورد کفشدوزک کریپت بیشترین و کمترین درصد مرگ و میر به ترتیب در تیمارهای دورسبان 2 در هزار (66/76 درصد) و دایابون 5 در هزار، پالیزین 2 در هزار (33/3 درصد) مشاهده شد و همچنین به جز تیمار دورسبان در دیگر تیمارها اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. به‌نظر می‌رسد با توجه به نتایج بدست آمده، تیمارهای دایابون 9 و 10 در هزار، کنترل موثری روی بالشک معمولی مرکبات و عدم اثر سوء روی کفشدوزک کریپت دارند و می‌توانند جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی پر خطر در کنترل آفت باشند.
کلیدواژه ها