جدول زندگی زنبور Habrobracon hebetor (Hymenoptera: Braconidae)روی شب پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae) در شرایط آزمایشگاهی

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

زنبور پارازیتویید Habrobracon hebetor Say (Hymenoptera: Braconidae) یک زنبور تجمعی و پارازیتویید خارجی لارو چندین گونه از آفات راسته Lepidoptera است که در چندین کشور به عنوان پارازیتویید شب‌پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) معرفی شده‌است. شب پره مینوز گوجه فرنگی، T. absoluta یکی از مهمترین آفات گوجه فرنگی است که می تواند تا بیش ار 90 درصد باعث کاهش محصول شود. امروزه استفاده از سموم شیمیایی اصلی ترین روش کنترل این آفت می باشد. با توجه به تاثیر منفی سموم شیمیایی در سلامتی انسان و محیط زیست و همچنین بروز مقاومت در مقابل چندین گروه از سموم شیمیایی در این آفت، استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک در تلفیق با میزبان‌های گیاهی مقاوم می توانند در برنامه‌های مدیریت این آفت مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق پارامترهای جدول‌ زندگی زنبور H. hebetorروی لاروهای سن آخر شب پره T. absoluta روی دو رقم گوجه‌فرنگی با سطوح متفاوت از مقاومت به آفت در شرایط آزمایشگاهی در دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت ‌نسبی 5±65 درصد و دوره ‌نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار‌گرفت. جهت تخمین واریانس نرخ‌ذاتی افزایش جمعیت (rm) و سایر پارامترهای رشد جمعیت از روش آماری Jackknife استفاده شد. تعداد کل تخم‌های گذاشته شده توسط هر فرد ماده در طول عمر به ترتیب روی رقم حساس (Riogrand) 27/187 تخم و روی رقم مقاوم (Super chef) 83/178 تخم محاسبه شد. طول دوره پیش از بلوغ زنبور روی ارقام حساس و مقاوم به ترتیب معادل 03/12 و 07/12 روز بود که تحت‌تاثیر ارقام مختلف قرار‌ نگرفت. کل طول دوره‌ زندگی حشره از 44/48 روز روی رقم حساس تا 65/47 روز روی رقم مقاوم متفاوت بود که اختلاف معنی‌داری بین آنها وجود نداشت. نرخ‌ذاتی افزایش جمعیت (rm) روی میزبان‌های تغذیه کرده از ارقام حساس و مقاوم به ترتیب 10/0 و 08/0 (روز 1-) محاسبه شد و اختلاف معنی‌داری بین آنها مشاهده شد. نرخ‌خالص تولید‌ مثل (R0) روی رقم مقاوم (53/14 ماده/ماده/نسل) به طور معنی‌داری کمتر از رقم حساس (23/30 ماده/ماده/نسل) بود. نرخ ناخالص تولید‌مثل (GRR) روی ارقام حساس و مقاوم به ترتیب 26/78 و 96/48 (ماده/ماده/نسل) بود که اختلاف معنی‌داری بین دو رقم مشاهده شد. نرخ ‌متناهی افزایش جمعیت (λ) روی ارقام حساس و مقاوم به ترتیب معادل 11/1 و 09/0 (روز 1-) محاسبه شد و اختلاف معنی‌داری بین آنها مشاهده شد. بین طول دوره یک نسل (T) روی رقم حساس (74/33 روز) و رقم مقاوم (13/32 روز) اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. مدت زمان دو برابر شدن نسل (DT) روی رقم مقاوم (19/8 روز) به طور معنی‌داری بیشتر از رقم حساس (83/6 روز) بود. با توجه به نتایج بدست آمده، طول مراحل مختلف زندگی زنبور تحت تاثیر ارقام میزبان‌گیاهی قرار نگرفت، اما پارامترهای رشد جمعیت زنبور تحت تاثیر ارقام میزبان گیاهی قرار گرفت.

شب پره مینوز گوجه فرنگی؛ پارامترهای دموگرافیک؛ میزبان گیاهی