تعیین هاپلوتیپ کنه Varroa destructor (Acari: Varroidae) در استان های جنوبی ایران

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

کنه واروآ ابتدا به عنوان Varroa jacobsoni Oudemans, 1904 رویApis cerana در جاوه توصیف شد. اما مطالعه توالی ژن میتوکندریایی سیتوکروم اکسیداز یک نشان داد گونه غالب روی A. mellifera، V. destructor می‌باشد. کنه واروآ از زیر رده Acari، بالا راسته Parasitoforms، راسته Mesostigmata و خانواده Varroidae است. این آفت جدی‌ترین خطر برای زنبورعسل اروپایی است که انگل خارجی لارو، شفیره و زنبورهای کامل می‌باشد و گسترش جهانی دارد. اگرچه تعیین توالی DNA میتوکندریایی V. destrucor چندین هاپلوتیپ را نشان داد، تنها دو تا از آنها (هاپلوتیپ K و J) قادر به حمله کردن به جمعیت‌های A. mellifera هستند. اطلاعات ژنومی کنه واروآ می‌تواند برای توسعه استراتژی‌های کنترل مبتنی بر علم ژنتیک، تعیین نقاط ضعف کنترل معمولی، شناسایی اهداف برای کنترل بیولوژیک و نشان دادن اینکه چگونه کنه‌ها زنبورعسل میزبان را پیدا و تولیدمثل می‌کنند استفاده شود. داده‌های ژنتیک حاوی اطلاعات مربوط به تغییرات ژنتیک جمعیت‌ها، اساس طراحی و کاربرد موفقیت آمیز راهکار‌های مدیریت کنترل آفات هستند. با توجه به اهمیت کنه واورآ در صنعت زنبورداری، مطالعه هاپلوتیپ کنه واروآ در شناخت ویژگی‌های زیستی و خسارت آفت برای کنترل بسیار ضروری است. با توجه به اینکه تجزیه و تحلیل DNA میتوکندریایی، اطلاعات مهمی در مورد تنوع ژنتیکی می‌دهد، در این مطالعه به منظور تعیین هاپلوتیپ جمعیت‌های کنه واروآ، کنه‌ها طی سال های 1392-1395 از استان‌های اصفهان، یزد، کرمان، فارس، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، چهار محال و بختیاری، بوشهر و خوزستان جمع آوری شدند. سپس کنه‌ها در شیشه کوچک حاوی اتانول 70 درصد قرار داده و در دمای 20- نگه داری شدند. دی ان آی حشرات کامل (از تک فرد کنه ماده) بر اساس روش Anderson & Fuchs (1998) استخراج شد. برای تعیین هاپلوتیپ، ژن سیتوکروم اکسیداز ناحیه ژنوم میتوکندری کنه واروآ بوسیله واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با استفاده از پرایمر COXF و COXRa که توسط Anderson and Fuchs (1998) توصیف شده است، تکثیر شد. محصولات واکنش زنجیره‌ای پلیمراز بوسیله الکتروفورز ژل آگارز 1 درصد از هم جدا شدند، با اتیدیوم بروماید رنگ آمیزی و با نور ماوراء بنفش دیده شدند. شناسایی هاپلوتیپ K و J کنه واروآ مبنی بر هضم محصولات با آنزیم محدودگر XhoI و SacI که توسط Anderson and Fuchs (1998) توصیف شده است انجام شد. هضم محصولات واکنش زنجیره‌ای پلیمراز روی ژل آگارز 2 درصد رنگ آمیزی شده با اتیدیوم بروماید تحت نور ماوراء بنفش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج الکتروفورز نشان داد هضم محصولات واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با آنزیم XhoI منجر به تولید قطعات 270 و 300 جفت بازی در همه نمونه‌ها شده اما هضم با آنزیم SacI هیچ سایت برشی نشان نداده و بیانگر وجود هاپلوتیپ K و عدم وجود هاپلوتیپ J در جمعیت‌های مورد بررسی بود. این مطالعه اولین تحقیق جهت تعیین هاپلوتیپ V. destructor در ایران می‌باشد.

تنوع ژنتیکی؛ ژن سیتوکروم اکسیداز زیر واحد یک؛ واکنش زنجیره‌ای پلیمراز