بررسی پارامترهای زیستی بید سیب‌زمینیPhthorimaea operculella (Zeller) (Lep.: Gelechiidae) روی برگ سه رقم سیب‌زمینی در شرایط آزمایشگاهی
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
یکی از روش‌های مناسب جهت کنترل بید سیب‌زمینی Phthorimaea operculella (Zeller) (Lep.: Gelechiidae) به عنوان یکی از آفات مهم سیب‌زمینی در مزرعه و انبار، استفاده از ارقام مقاوم می‌باشد. بدین منظور با مطالعه پارامترهای زیستی و دموگرافی آفت، مقاومت سه رقم سیب‌زمینی (جلی، مارفونا و میلوا) نسبت به بید سیب‌زمینی ، مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در دمای 2 ± 25 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ±65 درصد و دوره‌ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی انجام گرفت. آزمایش با 30 عدد تخم بید سیب‌زمینی روی برگ سیب‌زمینی از هر رقم به صورت جداگانه آغاز شد و طول دوره‌های مختلف زندگی آفت (تخم، لارو و شفیره و حشره کامل نر و ماده) و میزان مرگ و میر هر مرحله به صورت روزانه ثبت گردید. پس از ظهور حشرات کامل، افراد نر و ماده جفت شدند و روزانه تعداد تخم‌های گذاشته شده شمارش و ثبت شد. پارامترهای زیستی، تولید مثل و پارامترهای رشد جمعیت بید سیب‌زمینی روی برگ سیب‌زمینی با استفاده از جدول زندگی دوجنسی ویژه سن- مرحله و نرم افزار Twosex- MsChart محاسبه گردید. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده برگ ارقام مختلف سیب‌زمینی تاثیر معنی‌داری روی طول دوره‌ی مراحل لارو (046/0=P ، 61 ،2=df و 238/3=F) و کل دوره‌ی زیستی حشره نر از تخم تا مرگ (049/0=P ، 26 ،2=df و 40/3=F) داشت، اما روی مراحل تخم، شفیره، مراحل نابالغ، حشره‌ی بالغ نر و ماده و کل دوره‌ی زیستی حشره ماده از تخم تا مرگ تاثیر معنی‌داری نشان نداد (05/0<P). پارامترهای تولید مثل شامل طول دوره‌های قبل از تخم‌ریزی از ظهور حشرات کامل تا تخم‌ریزی و کل دوره‌ی قبل از تخم‌ریزی حشرات کامل، تخم‌ریزی، پس از تخم‌ریزی، تخم‌ریزی روزانه و تخم‌ریزی کل بید سیب‌زمینی روی غده سه رقم سیب‌زمینی اختلاف معنی داری را نشان نداد (05/0<P). کم‌ترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) روی برگ رقم جلی (114/0 بر روز) و کم‌ترین نرخ خالص تولیدمثل (R0) روی برگ رقم جلی (867/14 افراد متولد شده به ازای هر فرد) مشاهده شد. در این تحقیق مدت زمان یک نسل (T)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و نرخ ناخالص تولید مثل (GRR) بید سیب‌زمینی در سه رقم مورد بررسی با یکدیگر اختلاف معنی‌داری نداشتند. بر اساس این نتایج رقم جلی نسبت به سایر ارقام مورد بررسی برای نشو و نمای بید سیب‌زمینی نامطلوب است و از آن می‌توان در برنامه‌های مدیریت تلفیقی بید سیب‌زمینی استفاده کرد.
کلیدواژه ها