دوره زندگی Rhyzopertha dominica (Coleoptera: Bostrichidae) روی ارقام مختلف جو

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

دانشجو

سوسک کشیش، Rhyzopertha dominica (Coleoptera: Bostrichidae)، آفت عمومی گندم، جو و سایر محصولات غله انباری می‌باشد که به‌عنوان یکی از خسارت‌زاترین آفات در بیشتر کشورهای جهان شناخته شده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی ویژگی‌های زیست‌شناسی R. dominica تغذیه شده روی ارقام مختلف جو می‌باشد. ارقام مختلف جو (Hordeum vulgar L.) شامل بهمن، دشت، ماهور، EBYT-92-4، EBYT-92-10 و صحرا، که ارقام تجاری مهم در ایران می باشند، از موسسه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل (مغان، ایران) تهیه گردید. برای تشکیل کلنی حشرات ابتدا روی دانه‌های گندم پرورش داده شدند و برای دو نسل در دمای 1 ± 28 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و دوره نوری 16: 8 ساعت (روشنایی: تاریکی) نگهداری شدند. یکصد لارو تازه تفریخ شده R. dominica به صورت انفرادی به ظروف پتری (قطر 6 سانتی‌متر، ارتفاع 1 سانتی‌متر)، شامل یک دانه از هر رقم جو منتقل شدند. ظروف پتری به صورت روزانه بازدید شدند و طول دوره لاروی و شفیرگی، دوره بلوغ و بقای مراحل نابالغ ثبت شد. طول دوره رشدونموی R. dominica پرورش داده روی ارقام مختلف جو تفاوت‌های معنی‌داری را با یکدیگر نشان داد. باتوجه به نتایج، طولانی‌ترین دوره لاروی و شفیرگی روی رقم بهمن (9/2 ± 6/49 روز) و کوتاهترین روی رقم ماهور (4/2 ± 5/38 روز) بود. ارقام مختلف تأثیر معنی‌داری روی طول دوره بالغین نر و ماده R. dominica داشتند. طولانی‌ترین طول دوره بالغین نر و ماده R. dominica روی رقم ماهور (به‌ترتیب 4/9 ± 1/103 و 8/6 ± 5/124 روز) بود، درحالی‌که کوتاه‌ترین طول دوره روی رقم بهمن (به‌ترتیب 4/5 ± 8/69 و 3/5 ± 0/85 روز) بود. همچنین، بالاترین نرخ بقای مراحل نابالغ سوسک کشیش روی رقم ماهور (9/3 ± 3/81%) و پایین‌ترین روی رقم بهمن (5/2 ± 0/48%) بود. داده‌ها نشان داد که بالاترین تخم‌ریزی برای ماده‌های آمده از لاروهای تغذیه شده روی رقم ماهور (4/32 ± 9/340 تخم به ازای هر ماده) ثبت شد، درحالی‌که پایین‌ترین آن روی رقم بهمن (4/23 ± 6/221 تخم به ازای هر ماده) بود. همچنین، بالاترین و پایین‌ترین نرخ تفریخ تخم به‌ترتیب برای ماده های آمده از لاروهای تغذیه شده روی ارقام ماهور (5/4 ± 1/75%) و بهمن (6/5 ± 1/68%) بود. تفاوت در کارایی R. dominica تغذیه شده روی ارقام مختلف جو ممکن است به تفاوت در درشت‌مغذی‌ها (مخصوصاً نشاسته) یا مهارکننده‌های پروتئینی ارقام جو تست شده نسبت داده شود. مطابق با نتایج به‌دست آمده در اینجا، طولانی‌ترین زمان رشدونمو مراحل نابالغ، کوتاهترین طول دوره بلوغ، کمترین بقا و تخم‌ریزی روی رقم بهمن بود، بنابراین، این رقم می‌تواند به‌عنوان رژیم غذایی با مطلوبیت کمتر برای رشدونمو R. dominica پیشنهاد گردد.

سوسک کشیش؛ بیولوژی؛ ارقام جو