بررسی تاثیر دما روی رشدونمو جمعیت کرم سیب (Lepidoptera, Tortricidae) مستقر در استان آذربایجان غربی با استفاده از مدل‌های ریاضی

عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

نرخ رشد‌و‌نمو کرم سیب Cydia pomonella L. به طور اساسی تابعی از دمای محیط است. مدل‌های توصیف کننده‌ی رشدونمو و پارامترهای زیستی برآورد شده بوسیله آنها، به ویژه آستانه‌های دمای پایین و بالا و دمای بهینه‌ی رشدونمو می‌تواند در تهیه‌ی مدل‌های پیش‌آگاهی مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش، تاثیر دما روی رشد‌و‌نمو کرم سیب در 6 دمای ثابت 15، 21، 24، 27، 30 و 35 درجه‌ی سلسیوس، دوره‌ی نوری 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی) و رطوبت نسبی 10±50 درصد بررسی شد. لاروهای کرم سیب مورد نیاز برای این بررسی در سال 1391 از باغ‌های سیب منطقه‌ی ارومیه واقع در استان آذربایجان غربی جمع آوری شد. برای توصیف روند رشد‌و‌نمو در دماهای مختلف، برآورد دمای بهینه، آستانه‌ی پایین و بالای رشد‌و‌نمو کرم سیب از 6 مدل غیرخطی استفاده شد. مدل‌های مورد استفاده بر اساس شاخص‌های آماری شامل ضریب تبیین R2، ضریب تبیین اصلاح شده R2adj، مجموع مربعات باقیمانده RSS و معیار حفظ اطلاعات آکائیکه AIC در کنار معنی‌داری زیستی آنها ارزیابی شدند. از میان مدل‌های غیرخطی مورد ارزیابی، مدل‌های غیر خطی لاکتین و لوگان-6 در مراحل زیستی تخم، لارو، شفیره و کل دوره نابالغ کرم سیب دارای بهترین قابلیت از نظر معیار‌های آماری و معنی‌داری زیستی در توصیف و برآورد شاخص‌های دمایی رشدونمو کرم سیب بودند. آستانه پایین و بالای دمای رشدونمو برای مراحل تخم، لارو، شفیره و کل دوره نابالغ کرم سیب به وسیله مدل لاکتین به ترتیب 75/8، 51/9، 75/9 و 67/11 درجه سلسیوس و 62/34، 13/33، 08/33 و 57/34 درجه سلسیوس برآورد شد. دمای بهینه رشد‌و‌نمو نیز برای مراحل تخم، لارو، شفیره و کل دوره نابالغ کرم سیب با استفاده از مدل لوگان-6، به ترتیب 50/30، 13/32، 68/30 و 23/31 درجه سلسیوس برآورد شد.

کرم سیب؛ شاخص‌های دمایی؛ مدل‌های غیرخطی؛ رشدونمو